مراحل و ادوار شکل‌گیری علم اصول فقه در سپهر علوم اسلامی

نوع مقاله : علمی تخصصی

نویسنده

محقق و پژوهشگر

10.22034/pf2.2023.100170.1007

چکیده

در خصوص علم اصول فقه، یکی از پرسش‌های اساسی چگونگی پیدایش و سیر تحول آن در تاریخ علوم اسلامی است که تا حدودی نزد جویندگان این علم مغفول مانده و در حاشیه مباحث و مسائل غامض و پیچیده اصولی قرار گرفته‌ است. به دلیل اینکه تبارشناسی و شناخت تاریخی هر پدیده در شناخت ماهیت و حقیقت آن، دارای اهمیت است، بررسی ادوار و مراحل تطور علم اصول فقه نیز در شناخت هرچه بیشتر این علم مهم و ضروری به شمار می‌رود. پیشینه و ادبیات این موضوع را می‌توان به صورت پراکنده در برخی از اوراق کتب اصولی به دست‌آورد و هم‌چنین پژوهش‌های جدیدی نیز در این موضوع شکل گرفته‌است. اما نوشتار حاضر در صدد بررسی ادوار و مراحل علم اصول فقه در مقاطع زمانی تعیین شده و به صورت دسته‌بندی و نظام‌مند می‌باشد. اصول فقه اهل سنت و اصول فقه اهل تشیع، در ادوار تاریخی هرکدام مسیر متفاوتی را طی نموده‌است؛ اگرچه ابوحنیفه از پیشگامان اصول فقه اهل سنت در قرن دوم هجری به شمار می‌رود، اما شافعی اولین کسی است که در اصول فقه اهل سنت، اثر مکتوب به وجود آورد. مرحله شکوفایی اصول فقه اهل سنت، سده چهارم تا اواسط قرن هفتم هجری است که با خلق آثار متعددی در حوزه اصول فقه رقم خورد. با بنیانگذاری علم اصول فقه شیعه توسط امام باقر (ع) و امام صادق (ع)، دوره تأسیس آن، سده چهارم هجری دانسته شده که پس از آن، در قرن‌های پنجم تا هفتم؛ از زمان شیخ طوسی تا محقق حلی به تثبیت رسیده‌است. با توجه به ماهیت و حقیقت این تحقیق، روش گردآوری اطلاعات آن، کتابخانه‌ای بوده و روش تجزیه و تحلیل اطلاعات، تحلیلی توصیفی است.

کلیدواژه‌ها

فایل ها

اشتراک گذاری

ارجاع به این مقاله

آمار